دلیل و انواع روش کالیبراسیون

طبق تعریف، کالیبراسیون به رویه‌هایی اطلاق می‌شود که با آن می‌توان ارتباطی بین نتایج یک ابزار اندازه‌گیری یا یک سیستم اندازه‌گیری، یا مقدار واحد اندازه‌گیری نشان‌داده‌شده توسط یک اندازه‌گیری ماده یا ماده مرجع در شرایط خاص و مقادیر مربوطه اجرا شده با آن برقرار کرد.

استانداردهای اندازه گیری کالیبراسیون روشی است که باید در فواصل زمانی معین انجام شود. وضعیت کار ابزار اندازه گیری را تأیید می کند و در عین حال تأیید می کند که آزمایشگاه از میزان “خطا” در قرائت ابزار اندازه گیری آگاه است. به عبارت دیگر، کالیبراسیون بخشی از فرآیند تأیید اعتبار نتایج است. بین مشتری و آزمایشگاه توافق می شود که آیا تنظیم ابزار اندازه گیری برای نشان دادن قرائت صحیح بخشی از تکلیف است یا خیر.

وظیفه آزمایشگاه‌های کالیبراسیون معتبر انتقال قابلیت ردیابی است، یعنی نشان دادن ارتباط نتیجه اندازه‌گیری یا استاندارد اندازه‌گیری مورد استفاده مشتری و مراجع (معمولا استانداردهای اندازه‌گیری ملی یا بین‌المللی) با کمک یک زنجیره ناگسستنی از مقایسه‌ها. تمام عدم قطعیت های مقایسه در زنجیره نشان داده شده است. عدم قطعیت اندازه گیری یک پارامتر مربوط به نتیجه اندازه گیری است که تغییرات فرضی کمیت اندازه گیری شده را توصیف می کند. اندازه عدم قطعیت اندازه‌گیری بر محدودیت‌های تأیید نتیجه تأثیر می‌گذارد و برای مثال تحت تأثیر هدف اندازه‌گیری، ابزار اندازه‌گیری، شخصی که اندازه‌گیری را انجام می‌دهد، روش اندازه‌گیری و شرایط محیطی در زمانی که اندازه‌گیری می‌شود، می‌شود.

آزمایشگاه های کالیبراسیون معتبر دستگاه های اندازه گیری مربوط به پارامترهای زیادی از جمله پارامترهای مختلف الکتریکی، فشار، دما، طول، حجم، جرم، توان و سختی را کالیبره می کنند.

سیستم مدیریت کیفیت یک آزمایشگاه کالیبراسیون معتبر مطابق با اصول ISO 9001 است. سازمان های بین المللی ISO، ILAC و IAF این انطباق را در قطعنامه مشترک خود بیان کرده اند  .

اهمیت و اهمیت قابلیت ردیابی اندازه شناسی کالیبراسیون ها در قطعنامه بین المللی به رسمیت شناخته شده است  . پیام قطعنامه این است که مقایسه و مقبولیت نتایج اندازه‌گیری تنها با قابلیت ردیابی اندازه‌شناسی نتایج اندازه‌گیری با مراجع شناخته شده بین‌المللی قابل تأیید است. سازمان‌های بین‌المللی اندازه‌شناسی، اعتبارسنجی و استانداردسازی BIPM، OIML، ILAC و ISO این قطعنامه را امضا کرده‌اند.

الزامات و دستورالعمل ها (به روز شده در 21 دسامبر 2020)

الزامات اعتبارسنجی برای آزمایشگاه های کالیبراسیون:

SFS-EN ISO / IEC 17025: 2017  الزامات عمومی برای صلاحیت آزمایشگاه های تست و  کالیبراسیون

دستورالعمل های اجباری مربوط به اعتبار سنجی آزمایشگاه های کالیبراسیون:

• EA-4/02 M:2013 ارزیابی عدم قطعیت اندازه گیری در کالیبراسیون
• ILAC P10:07/2020 سیاست ILAC در مورد قابلیت ردیابی اندازه‌شناسی نتایج اندازه‌گیری
• ILAC P14:09/2020 خط مشی ILAC برای عدم قطعیت اندازه گیری در کالیبراسیون

دستورالعمل های مربوط به آزمایشگاه های کالیبراسیون

نمونه هایی از دستورالعمل های آزمایشگاه های کالیبراسیون در زیر آورده شده است. این فهرست لزوماً تمام دستورالعمل های تهیه شده برای فعالیت های معتبر را پوشش نمی دهد. EURAMET eV (انجمن اروپایی مؤسسات ملی اندازه‌شناسی) همچنین دستورالعمل‌های مربوط به فعالیت‌های کالیبراسیون را منتشر می‌کند. دستورالعمل ها در www.euramet.org موجود است .

• EA-04/23 INF ارزیابی و اعتباربخشی از تفسیرها و ترجمان با استفاده از استاندارد ISO / IEC 17025: 2017
• دستورالعمل های ILAC G8:09/2019 در مورد قوانین تصمیم گیری و بیانیه های انطباق

انتشارات FINAS که از فعالیت آزمایشگاه های کالیبراسیون حمایت می کند

• FINAS  A2 / 2020 اصول برای ارزیابی تضمین کیفیت و شیوه های تست کارآیی در آزمایشگاه
• FINAS  A8 / 2016 بررسی بی طرفی – اصول کاربردی توسط FINAS
• اصول FINAS A11/2016 برای ارزیابی پیمانکاری  فرعی

نماد اعتبار

نهادهای معتبر مجاز به استفاده از نماد اعتبار سنجی FINAS هستند که شامل آرم FINAS، شماره شناسایی نهاد معتبر و الزامات اعتبارسنجی است. برای مثال، زمانی که نهاد معتبر در گزارش های خود به اعتبارنامه اشاره می کند، نماد اعتبارسنجی FINAS باید استفاده شود.

آزمایشگاه‌های کالیبراسیون معتبر از شناسه‌ای استفاده می‌کنند که در آن شماره شناسایی نهاد معتبر از فرمت KXXX است.