پتری دیش (پلیت آزمایشگاهی): راهنمای جامع خرید، قیمت، انواع پلاستیکی و شیشه‌ای و کاربردها

پتری دیش یا پلیت آزمایشگاهی یکی از پرکاربردترین تجهیزات در آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی، زیست‌شناسی و کشت سلولی است. این ابزار ساده اما حیاتی، بستر اصلی برای رشد، بررسی و نگهداری میکروارگانیسم‌ها و سلول‌ها را فراهم می‌کند. آشنایی دقیق با انواع، کاربردها و نکات خرید پتری دیش به پژوهشگران و مراکز آزمایشگاهی کمک می‌کند تا انتخابی دقیق و مقرون‌به‌صرفه داشته باشند.

پتری دیش چیست؟ تعریف، تاریخچه و ساختار اصلی

پتری دیش ظرفی بشقاب‌مانند، کم‌عمق و درب‌دار است که برای کشت میکروارگانیسم‌ها، سلول‌ها و انجام آزمایش‌های زیستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار نقش کلیدی در تحقیقات آزمایشگاهی، تشخیص‌های پزشکی و آموزش علوم زیستی دارد.

منشأ نام‌گذاری: یولیوس ریچارد پتری

نام پتری دیش از یولیوس ریچارد پتری، باکتری‌شناس آلمانی، گرفته شده است. او در قرن نوزدهم این ظرف را برای تسهیل کشت باکتری‌ها طراحی کرد؛ ابزاری که امروزه به یکی از استانداردهای جهانی آزمایشگاهی تبدیل شده است.

ساختار فیزیکی و اجزای تشکیل‌دهنده

پتری دیش از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود:

• ظرف پایینی (پایه): محل قرارگیری محیط کشت مانند آگار

• درب یا پوشش: برای محافظت از نمونه در برابر آلودگی‌های محیطی
  این طراحی ساده امکان مشاهده مستقیم رشد نمونه‌ها را فراهم می‌کند.

انواع پتری دیش: مقایسه جنس‌ها، ابعاد و ویژگی‌ها

پتری دیش پلاستیکی (پلی استایرن)

پتری دیش‌های پلاستیکی معمولاً از پلی استایرن شفاف ساخته می‌شوند و به‌صورت یکبار مصرف و کاملاً استریل عرضه می‌گردند.
ویژگی‌ها:

• غیرقابل اتوکلاو

• آماده مصرف و مطابق استانداردهای بهداشتی

• مناسب آزمایشگاه‌های تشخیصی و آموزشی با حجم کاری بالا

پتری دیش شیشه‌ای (بوروسیلیکات)

این نوع پتری دیش از شیشه بوروسیلیکات مقاوم ساخته شده و قابلیت استفاده مجدد دارد.
مزایا:

• قابل اتوکلاو و استریل در آون آزمایشگاهی

• مقاومت بالا در برابر حرارت

• انتخابی اقتصادی برای آزمایشگاه‌های تحقیقاتی بلندمدت

انواع تخصصی بر اساس شکل و محفظه

پلیت‌های تقسیم‌بندی‌شده و پلیت‌های چسبنده SPL برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند.
نمونه‌ها:

• پلیت کشت ۱۲ خانه چسبنده SPL

• پلیت کشت ۴۸ خانه چسبنده SPL
  این محصولات بیشتر در کشت سلولی پیشرفته استفاده می‌شوند.

انواع رایج بر اساس ابعاد

• قطر ۸ سانتی‌متر (بسته ۱۳ عددی)

• قطر ۶ سانتی‌متر (بسته ۱۳ عددی)
  انتخاب ابعاد به نوع آزمایش و حجم نمونه بستگی دارد.

کاربردهای حیاتی پتری دیش در آزمایشگاه

کشت میکروارگانیسم‌ها

آزمایش‌های زیستی و تشخیصی

کشت سلول‌های یوکاریوتی

کاربردهای آموزشی و کنترل کیفیت

استریل بودن پتری دیش برای جلوگیری از Cross Contamination ضروری است. پلیت‌های پلاستیکی به‌صورت استریل عرضه می‌شوند و نوع شیشه‌ای باید قبل از مصرف اتوکلاو شود.

چرا پتری دیش‌ها وارونه قرار می‌گیرند؟

قرار دادن پتری دیش به‌صورت وارونه باعث کاهش تبخیر و جلوگیری از چکیدن قطرات میعان روی محیط کشت می‌شود.

آماده‌سازی محیط کشت و تلقیح نمونه

تهیه صفحات آگار، ریختن یکنواخت محیط کشت و تلقیح صحیح نمونه از مراحل کلیدی کار با پتری دیش هستند.

نکات ایمنی

استفاده از دستکش، هود لامینار و محیط استریل برای حفظ دقت آزمایش‌ها الزامی است.

راهنمای خرید و قیمت پتری دیش

عوامل مؤثر بر قیمت

• جنس (پلاستیکی یا شیشه‌ای)

• ابعاد

• تعداد در بسته‌بندی (۱۳ عددی یا ۱۶ عددی)

برای بررسی و خرید انواع پتری دیش پلاستیکی و شیشه‌ای، سایت علمینو به‌عنوان مرجع تخصصی تجهیزات آزمایشگاهی، اطلاعات کامل، مشخصات فنی و قیمت به‌روز را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

سوالات متداول (FAQ)

پتری دیش چیست؟
پتری دیش ظرفی بشقاب‌مانند، کم‌عمق و درب‌دار برای کشت سلول‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها در آزمایشگاه است.

چرا پتری دیش‌های پلاستیکی غیرقابل اتوکلاو هستند؟
به دلیل مقاومت پایین پلی استایرن در برابر حرارت بالا، این پلیت‌ها یکبار مصرف و استریل تولید می‌شوند.

مزیت پتری دیش شیشه‌ای چیست؟
قابلیت استریل مجدد و استفاده چندباره در دماهای بالا.

چرا پتری دیش‌ها وارونه قرار می‌گیرند؟
برای جلوگیری از ریزش قطرات میعان و آلودگی محیط کشت.

کاربرد پلیت‌های چسبنده SPL چیست؟
این پلیت‌ها برای کشت سلولی دقیق و افزایش چسبندگی سلول‌ها طراحی شده‌اند.