محیط کشت پرزنس ابسنس کیولب

میکروبیولوژیست‌ها محیط‌های کشت میکروبی را به‌عنوان ابزار اصلی برای شناسایی، شمارش و افتراق میکروارگانیسم‌ها به کار می‌برند. در سال‌های اخیر، آن‌ها برای کنترل کیفی آب بیشتر به محیط کشت پرزنس – ابسنس یا Presence-Absence Broth (PA Broth) توجه کرده‌اند. این محیط به‌طور اختصاصی کمک می‌کند تا حضور یا عدم حضور باکتری‌های کلی‌فرم را در نمونه‌های آب بررسی کنیم.

اهمیت این موضوع از آنجا ناشی می‌شود که کلی‌فرم‌ها به‌عنوان شاخص آلودگی مدفوعی شناخته می‌شوند و وجود آن‌ها در آب آشامیدنی حتی در تعداد کم، نشان‌دهنده احتمال حضور سایر پاتوژن‌های خطرناک می‌باشد.

ویژگی‌ها و ترکیب محیط

فرمولاسیون محیط پرزنس – ابسنس شامل ترکیبی متوازن از مواد غذایی، بافرها و عوامل انتخابی و افتراقی است. تریپتوز، پپتون و عصاره گوشت منابع غنی نیتروژن و کربن هستند که شرایط رشد را برای باکتری‌ها فراهم می‌کنند. لاکتوز به‌عنوان قند قابل تخمیر در محیط وجود دارد تا کلی‌فرم‌ها بتوانند آن را مصرف کرده و محصول نهایی یعنی اسید و گاز تولید کنند. دی‌پتاسیم هیدروژن فسفات و پتاسیم دی‌هیدروژن فسفات پایداری pH را در طول رشد با ایجاد یک سیستم بافری حفظ می‌کنند.

برای افزایش اختصاصیت محیط، سدیم لوریل سولفات در ترکیب وجود دارد. این ماده به‌طور انتخابی بسیاری از باکتری‌های گرم مثبت و برخی میکروارگانیسم‌های غیر کلی‌فرم را مهار می‌کند. در عین حال، کلی‌فرم‌ها توانایی رشد در حضور این ترکیب را دارند. یکی دیگر از اجزای کلیدی، بروموکروزول پرپل است که به‌عنوان معرف pH عمل کرده و در اثر تولید اسید توسط کلی‌فرم‌ها تغییر رنگ می‌دهد. رنگ اولیه محیط بنفش است و در صورت تخمیر لاکتوز و کاهش pH، محیط به رنگ زرد تغییر می‌کند.

pH نهایی محیط آماده شده معمولاً در محدوده ۶٫۸ ± ۰٫۲ در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد تنظیم می‌کند تا شرایط بهینه برای رشد کلی‌فرم‌ها ایجاد شود.

آماده‌سازی محیط

ما محیط پرزنس – ابسنس را معمولاً به‌صورت Triple strength (سه برابری) آماده می‌کنیم. برای این کار، حدود ۹۱٫۵ گرم پودر محیط را در هر لیتر آب مقطر وزن کرده و کاملاً در آب حل می‌کنیم تا محلول شفاف و بدون رسوب به دست آید. سپس محلول را در بطری‌ها یا لوله‌های آزمایش مناسب تقسیم می‌کنیم و در اتوکلاو، دمای ۱۲۱ درجه سانتی‌گراد را به مدت تقریبی ۱۲ دقیقه اعمال می‌کنیم تا محیط استریل شود. پس از استریل شدن، محیط را به‌تدریج خنک می‌کنیم تا رنگ و ویژگی‌های شیمیایی آن حفظ شود

روش کار محیط کشت پرزنس ابسنس کیولب

برای انجام آزمایش، حجم مشخصی از نمونه آب (معمولاً ۱۰۰ میلی‌لیتر) با مقدار مناسبی از محیط کشت پرزنس ابسنس کیولب سه برابری مخلوط می‌شود. بطری حاوی نمونه و محیط در شرایط استریل بسته شده و در دمای ۳۵ ± ۰٫۵ درجه سانتی‌گراد به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت انکوبه می‌شود. در این مدت، اگر کلی‌فرم‌ها در نمونه وجود داشته باشند، لاکتوز را تخمیر کرده و موجب تغییر رنگ محیط از بنفش به زرد خواهند شد. در بسیاری از موارد، تولید گاز نیز مشاهده می‌شود که نشانه دیگری از فعالیت میکروبی است.

تفسیر نتیجه در این محیط بسیار ساده است و به همین دلیل کاربرد گسترده‌ای در آزمایشگاه‌های آب دارد. اگر محیط پس از انکوباسیون زرد رنگ شود (با یا بدون تولید گاز)، نتیجه آزمایش Presence (حضور کلی‌فرم) تلقی می‌شود. اگر رنگ محیط بدون تغییر بنفش باقی بماند، نتیجه Absence (عدم حضور کلی‌فرم) خواهد بود.

این روش یک تست غربالگری محسوب می‌شود و نتایج مثبت آن معمولاً باید با استفاده از محیط‌های تأییدی دیگر مانند Brilliant Green Lactose Bile Broth یا محیط‌های افتراقی دیگر بررسی و تأیید شوند.

مزایا و اهمیت کاربردی

• سادگی و سرعت: کار با محیط پرزنس – ابسنس آسان است و تفسیر نتیجه صرفاً بر اساس تغییر رنگ صورت می‌گیرد.

• کاربرد در حجم زیاد نمونه: این محیط امکان بررسی نمونه‌های بزرگ آب (۱۰۰ میلی‌لیتر یا بیشتر) را دارد، که برای آشکارسازی حتی تعداد اندک کلی‌فرم بسیار مهم است.

• استاندارد بودن: استفاده از PA Broth در بسیاری از استانداردهای بین‌المللی به‌عنوان روش پذیرفته‌شده برای پایش میکروبی آب ذکر شده است.

• قابلیت اعتماد بالا: وجود عامل انتخابی و معرف رنگی باعث افزایش دقت آزمایش می‌شود.

محیط کشت پرزنس – ابسنس (Presence-Absence Broth, Qlab) یکی از مهم‌ترین ابزارهای آزمایشگاهی برای ارزیابی کیفیت آب آشامیدنی و آشکارسازی آلودگی میکروبی است. این محیط با ترکیب ویژه‌ای از منابع غذایی، عوامل انتخابی و معرف رنگی، امکان شناسایی ساده و سریع کلی‌فرم‌ها را فراهم می‌آورد. استفاده از این محیط در آزمایشگاه‌های کنترل کیفی آب باعث می‌شود که حتی وجود تعداد اندک باکتری‌های شاخص آلودگی در حجم زیادی از آب قابل شناسایی باشد. سادگی روش، دقت بالا و استاندارد بودن آن موجب شده است که به‌عنوان یکی از روش‌های مرجع در پایش میکروبی آب مورد استفاده قرار گیرد.