جار بیهوازی چیست؟
جار بیهوازی (Anaerobic Jar) یک محفظه دربدار آزمایشگاهی است که برای ایجاد شرایط کاملاً بیهوازی جهت کشت و رشد باکتریهای بیهوازی به کار میرود. این دستگاه با حذف اکسیژن و ایجاد محیطی حاوی گازهای CO₂ و H₂، امکان رشد میکروارگانیسمهایی را فراهم میکند که در حضور اکسیژن از بین میروند.
عملکرد جار بیهوازی
عملکرد این دستگاه بر اساس حذف اکسیژن و ایجاد محیط غیر هوازی کنترلشده است. این کار معمولاً از طریق موارد زیر انجام میشود:
-
استفاده از Sachet تولید بیهوازی
-
قرار دادن کاتالیست پالادیوم در جار
-
قرار دادن پلیتهای کشت داخل محفظه
-
فعال شدن واکنش شیمیایی و تبدیل O₂ به H₂O
-
ایجاد محیط بیهوازی در کمتر از چند دقیقه
برای اطمینان از شرایط بیهوازی، معمولاً یک اندیکاتور بیهوازی (مانند رز متیلن) داخل جار قرار داده میشود.
طریقه کشت باکتریهای بیهوازی
فرآیند کشت باکتریهای بیهوازی با استفاده از جار به صورت زیر انجام میشود:
1. آمادهسازی نمونه
-
تهیه محیط کشت مناسب مانند Blood Agar یا Brucella Agar
-
تلقیح باکتری با تکنیک استریل
2. قرار دادن پلیتها
پلیتها را با فاصله مناسب داخل جار قرار دهید تا گردش گاز دچار اختلال نشود.
3. استفاده از پک بیهوازی
-
کیسه یا قرص تولید گاز بیهوازی را داخل جار قرار دهید
-
بسته به مدل، آب یا فعالکننده اضافه میشود
4. بستن درب و شروع فرآیند
درب جار کاملاً قفل شده و واکنش شیمیایی شروع به حذف اکسیژن میکند.
5. انکوباسیون
جار را در انکوباتور ۳۷ درجه قرار دهید و اجازه دهید باکتریها رشد کنند.
معرفی دستگاه جار بیهوازی آزمایشگاهی
جار بیهوازی از جنس شیشه مقاوم یا پلیکربنات تقویتشده ساخته میشود و دارای ویژگیهایی مانند:
-
درب فلزی یا پلیکربنات با قفل ایمنی
-
محل قرارگیری اندیکاتور
-
قابلیت اتصال به منبع گاز در مدلهای پیشرفته
-
حجمهای 1 تا 3 لیتر
این دستگاه در آزمایشگاههای میکروبیولوژی، بیمارستانها، مراکز تحقیقاتی و صنایع غذایی کاربرد گسترده دارد.
طرز استفاده از جار بیهوازی آزمایشگاهی
-
پلیتها را داخل محفظه قرار دهید.
-
پک تولید گاز بیهوازی را فعال و داخل جار بگذارید.
-
اندیکاتور را در جار قرار دهید.
-
درب جار را بهطور کامل محکم کنید.
-
منتظر واکنش و تغییر رنگ اندیکاتور باشید (تأیید بیهوازی شدن).
-
جار را داخل انکوباتور قرار دهید.
انواع جار بیهوازی
1. جار بیهوازی شیمیایی (Chemical Anaerobic Jar)
-
رایجترین نوع
-
استفاده از پک بیهوازی
-
بدون نیاز به گاز خارجی
2. جار بیهوازی گازی (Gas Replacement System)
-
اتصال مستقیم به تانک گاز
-
دقت و کنترل بالاتر
-
مناسب آزمایشگاههای تخصصی
3. جار بیهوازی پلیکربنات
-
سبک و مقاوم
-
ایمنی بالا
4. جار بیهوازی شیشهای
-
مقاومت حرارتی مناسب
-
دید کامل به داخل
جدول مشخصات فنی
| ویژگی | توضیحات |
|---|---|
| جنس بدنه | شیشه تقویتشده یا پلیکربنات |
| ظرفیت | 1 تا 3 لیتر |
| روش بیهوازی کردن | پک شیمیایی یا گاز |
| اندیکاتور | رز متیلن یا رزازورین |
| کاربرد | کشت باکتریهای بیهوازی، تستهای کلینیکی |
سوالات متداول (FAQ)
1. جار بیهوازی برای چه باکتریهایی استفاده میشود؟
برای باکتریهایی که در حضور اکسیژن از بین میروند، مانند کلستریدیوم، باکتروئیدز و فوزوباکتریوم.
2. چطور بفهمیم محیط بیهوازی شده است؟
اندیکاتور داخل جار تغییر رنگ میدهد؛ رز متیلن از آبی به بیرنگ تبدیل میشود.
3. آیا جار بیهوازی نیاز به تجهیزات دیگر دارد؟
در مدل شیمیایی فقط پک بیهوازی لازم است.
در مدل گازی نیاز به سیلندر گاز و رگولاتور وجود دارد.
4. مدت زمان لازم برای بیهوازی شدن چقدر است؟
بین 5 تا 10 دقیقه بسته به پک و حجم جار.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.